Faaliyetlerimiz
SHP Faaliyet Raporu
Sığınmacı Hakları Platformu (SHP), kuruluşundan itibaren yürüttüğü geniş kapsamlı faaliyetler, yayınladığı bildiriler ve hukuki mücadeleler aracılığıyla sığınmacıların haklarının korunması ve göç politikalarının insan hakları temelinde iyileştirilmesi için çalışmıştır.
Aşağıda, kaynaklarda yer alan bilgilere göre SHP'nin faaliyet raporunun özet ve ana başlıkları sunulmuştur:
1. Kuruluş ve Yapısal Çalışmalar (2020)
• Kuruluş: Sığınmacı Hakları Platformu Eylül 2020'de kurulmuştur.
• Hukuk Grubu Çalışmaları: 2020 yılı içinde Hukuk Grubu toplantıları yapılmış (9 ve 28 Ekim) ve Hukuk Grubundan Abdülhalim Yılmaz tarafından Yabancılar Hukuku konusunda eğitim verilmiştir. Bu eğitim notları, tüm sığınmacı gruplarına gönderilmek üzere Arapça ve Farsçaya çevrilmiştir.
• Medya Grubu Çalışmaları: Medya Grubu, özellikle sosyal medya kampanyalarını planlamak üzere toplanmıştır (Ağustos 2021).
• Ödül: Platform, 2022 yılında MAZLUMDER tarafından organize edilen İnsan Hakları Örgütlü Mücadele ödülünü almıştır.
• Yayın Organı: Sığınmacı Hakları Platformu tarafından düzenlenen Göç Günlüğü internet haber sayfası yayına başlamıştır.
2. Temel Hak İhlalleri ve Zorla Geri Gönderme Mücadelesi
Platform, sığınma hakkı ve geri gönderme yasağının (non-refoulement) ihlallerine odaklanmıştır:
• Zorla Geri Göndermelere Tepki: Suriye'nin hala savaş ve çatışma bölgesi olması nedeniyle güvenli bir ülke olmadığı defalarca vurgulanmış, bu nedenle geri göndermelerin uluslararası anlaşmalara aykırı olduğu belirtilmiştir.
• Gönüllü Geri Dönüş Baskısı: Pek çok durumda, geri gönderme merkezlerinde (GGM) rıza belgelerinin baskıyla imzalatıldığı ve uzun idari gözetim tehdidiyle imza atmaya zorlanan insanlar olduğu tespit edilmiştir.
• GGM'lerdeki İhlallerin İzlenmesi: GGM’lerde yaşanan keyfi uygulamalar ve hukuksuzluklar sürekli gündemde tutulmuştur. Bu merkezlerde avukat erişiminin engellenmesi, işkence ve kötü muamele iddiaları ve intihar vakalarının (Afganistanlı K.H. vakası gibi) bu koşulların sonucu olduğu belirtilmiştir.
• İdari Uygulamalara Karşı Çağrılar: Platform, GGM’lerin bağımsız heyetler tarafından gezilmesi ve denetlenmesi çağrısında bulunmuş ve ikamet ile seyahat kısıtlamalarının kaldırılarak, sığınmacıların çalışma hakkının tanınmasını talep etmiştir.
3. Dezenformasyon ve Nefret Söylemiyle Mücadele
SHP, sığınmacıları hedef gösteren siyasi ve medyatik dili mahkûm etmek için hukuki ve toplumsal mücadeleler yürütmüştür:
• Ortak Bildiri (2022): 71 kurum ve kuruluşla birlikte yayımlanan “Nefreti Durdurun, Şiddeti Durdurun” başlıklı bildiride, Suriyeli sığınmacıların “yoğun bir dezenformasyon sağanağı altında olmanın ürkütücü sonuçlarını” yaşadığı belirtilmiş, ve siyasilerin “kirli propagandaya derhal son vermesi” talep edilmiştir.
• Tanju Özcan Suç Duyurusu (2022): Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan hakkında hukuka aykırı ırkçı uygulamaları nedeniyle nefret ve ayrımcılık suçlarından suç duyurusunda bulunulmuştur.
• Deprem Krizi Gözlemleri (2023): Deprem sonrası ırkçı saldırıların artması üzerine, gerçek dışı ithamlara karşı hukuk süreçlerinin işletilmesi istenmiş ve sığınmacıların enkaz altında Arapça konuştukları için yardım alamayacakları kaygısıyla ses veremedikleri gibi trajik olaylar raporlanmıştır.
• Göç Politikaları Eleştirisi: Bazı CHP'li belediye başkanlarının Suriyelilere yönelik "tek yön otobüs bileti" esprisi, 1930’ların Avrupa’sındaki Nazi dönemi paylaşımlarına benzer mesajlar olarak nitelendirilmiştir.
4. Kritik Dava Takibi ve Adalete Erişim
Platform, sığınmacılara yönelik nefret ve şiddet suçlarının cezasız kalmaması için davalara müdahil olmuştur:
• İzmir Güzelbahçe Katliamı: 2021’de yakılarak öldürülen üç Suriyeli işçinin davasını aktif olarak takip etmiş. Karar duruşmasında, katil Kemal Korukmaz 3 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası almasına rağmen, cinayetin nefret saikiyle işlendiği tespitinin karara yansıtılmaması avukatlar tarafından eleştirilmiş ve temyiz yoluna gidileceği belirtilmiştir.
• Gina Mercimek Davası: Kilis’te öldürülen 9 yaşındaki Suriyeli çocuğun davasını izlemiş ve sanıklardan birinin ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası almasına katkı sağlamıştır.
• Mohammed Nourtani Davası: Kaçak maden ocağında yaralandıktan sonra yakılarak öldürülen Afganistanlı işçinin davasını takip etmiş ve savcılığın "iş kazası" mütalaasına karşın bunun "ırkçı bir iş cinayeti" olduğunu savunmuştur.
5. Faaliyet ve Politika Raporları
SHP, güncel gelişmeleri değerlendiren ve çözüm önerileri sunan raporlar yayımlamıştır:
• Platform Toplantı Raporu (Aralık 2024): “Türkiye'deki Suriyeli göçmenlerin durumu ve sürecin doğru yönetilmesi açısından atılması gereken adımlar” konulu toplantı sonunda yayımlanan raporda, BM geri dönüş kriterlerinin karşılanmadığı vurgulanmış, kalıcı olanlar için vatandaşlık hakkı tanınması ve gitmek isteyenler için planlı, uzun vadeli bir geri dönüş programı oluşturulması önerilmiştir.
• Geçiş Süreci Açıklaması (Aralık 2024): Suriye’de Esad rejiminin devrilmesi sonrası, “Geçiş Sürecinde Suriye’deki Durum ve Türkiye’deki Suriyelilerle ilgili olarak Atılması Gereken Adımlar” başlıklı basın açıklamasında, dönüşlerin gönüllülük, güvenlik ve sürdürülebilirlik (BM kriterleri) ilkelerine uygun olması gerektiği belirtilmiştir.
• "Göç Politikalarını Birlikte İyileştirelim" Raporu (Haziran 2025): MAZLUMDER ve ULFED ile ortaklaşa hazırlanan bu raporda, göç yönetiminde sivil toplum kuruluşları, akademisyenler ve sığınmacıların katılımını içeren bütüncül bir yönetim modeli talep edilmiş ve keyfi sınır dışı işlemleri, baskıyla imzalatılan dönüş formları gibi yapısal sorunlar belgelenmiştir.
6. Aktivistlerin Güvenlik İzlemesi
Platform, kendi aktivistlerine yönelik baskıları da izlemiştir:
• Taha Elgazi Sınırdışı: Platformun sözcüsü olan Suriyeli aktivist Taha Elgazi, 2025 yılında hukuksuz bir şekilde gözaltına alınıp eşiyle birlikte Suriye’ye sınır dışı edilmiş, hakkında "provokatör eylemlere katılmak" gerekçesiyle G-207 idari tahdit kodu konulduğu sözlü olarak aktarılmıştır. Bu durumun, mülteci hakları aktivizmi yapanlara gözdağı verme amaçlı olduğu yorumlanmıştır.
• Ahmed Katie Kaybı: Suriyeli insan hakları aktivisti Ahmed Katie'den 27 Kasım 2023’ten sonra haber alınamaması üzerine, Platform acil inceleme yapılması ve akıbeti hakkında bilgi verilmesi talebiyle basın açıklaması düzenlemiştir.