Faaliyetlerimiz
SHP Değerlendirme Raporu
SHP, "Değerlendirme Raporu" başlığı altında tek bir rapor yayımlamaktan ziyade, belirli olaylar, krizler ve güncel politika sorunları üzerine odaklanmış çok sayıda analiz, izlenim notu ve ortak rapor sunmuştur. Bu belgeler, SHP'nin sahadaki gözlemleri ile hukuki ve siyasi değerlendirmelerini birleştirmektedir.
İşte Platformun temel değerlendirme raporları ve analizleri:
1. Politika ve Strateji Değerlendirme Raporları
Platform, Türkiye'deki göç politikasının genel durumunu ve geleceğini ele alan kapsamlı değerlendirme raporları yayımlamıştır:
• "Göç Politikalarını Birlikte İyileştirelim" Raporu (Haziran 2025): Bu rapor, Türkiye'deki sığınmacıların durumunu, genel göç politikası ve atılması gereken adımları incelemektedir. Rapor, sivil toplum örgütleri, akademisyenler ve hukukçuların katılımıyla hazırlanmış olup, göç politikalarının insan hakları ve hukukun üstünlüğü ilkeleri çerçevesinde yeniden yapılandırılması gerektiğini ortaya koymaktadır. Raporda belgelenen başlıca sorunlar arasında yargı kararlarının uygulanmaması, keyfi sınır dışı işlemleri, avukata erişim kısıtlılıkları, baskı altında imzalatılan gönüllü geri dönüş formları ve GGM'lerdeki kötü muamele yer almaktadır.
• Suriye Geçiş Süreci Değerlendirme Raporu (Aralık 2024): Esad rejiminin düşmesinin ardından Platform, “Geçiş Sürecinde Suriye’deki Durum ve Türkiye’deki Suriyelilerle ilgili olarak Atılması Gereken Adımlar” başlıklı bir toplantı yapmış ve raporunu yayımlamıştır.
◦ Temel Değerlendirme: Suriye’de can güvenliğinin henüz tam olarak sağlanmadığı, altyapı, sağlık ve eğitim sisteminin tamamen kurulmadığı ve dolayısıyla BM kriterleri (gönüllülük, güvenlik, sürdürülebilirlik) çerçevesinde geri dönüş koşullarının olgunlaşmadığı vurgulanmıştır.
◦ Politika Önerisi: Sürecin hızlı değil, planlı ve uzun vadeli bir programla yürütülmesi istenmiş; Türkiye'de kalanlar için GGM'lerin kapatılması, ikametgah kısıtlamalarının kaldırılması ve burada doğan çocuklar için vatandaşlık hakkı gibi ekstra planlar yapılması önerilmiştir.
2. Geri Gönderme Merkezi (GGM) İhlalleri Değerlendirmeleri
SHP, GGM'lerdeki kötü muamele ve hukuksuzluk iddialarını belgelemiş ve bu merkezlerin işleyişini eleştiren değerlendirmelerde bulunmuştur:
• GGM'ler ve Hukuksuzluk Raporu (Şubat 2024): Bir grup aktivist ve avukat tarafından düzenlenen basın toplantısında, GGM'lerdeki hukuksuzluklar değerlendirilmiştir.
◦ Temel Değerlendirme: Avukatlar, GGM'lerde işkence ve kötü muamele iddialarının sıkça gündeme geldiğini ve insanların kaybolduğunu belirtmiştir,. Göç İdaresi'nin tüm iddiaları "külliyen reddetme" politikasının, 90'lı yılların politikalarını hatırlattığı ve bu durumun ihlalleri kabul etmek anlamına geldiği ileri sürülmüştür.
◦ TİHEK Raporu Vurgusu: Prof. Dr. Bekir Berat Özipek, TİHEK'in Tuzla GGM ile ilgili çok kapsamlı bir raporu olduğunu belirterek, eleştirilerin sadece dezenformasyon amaçlı girişimler olarak damgalanmasının doğru bir yaklaşım olmadığını ifade etmiştir.
◦ Yapısal Sorunlar: Ortak açıklamada, GGM'lerin aşırı kalabalık olduğu (800 kişilik merkezde 2000 kişi), yasalara aykırı olarak ailelere ve avukatlara bilgi verilmediği ve imza yükümlülüğünün haftada 5 güne çıkarılarak hayatı imkânsız hale getirdiği değerlendirilmiştir.
3. Kriz ve Olaylara İlişkin İzlenim ve Değerlendirmeler
Platform, kritik olayların ardından hızlı saha izlenimleri ve hukuki değerlendirmeler sunmuştur:
• Deprem Bölgesi İzlenimleri (Şubat 2023): Depremin ardından sığınmacıların durumunu ve karşılaştığı sorunları dile getirmek için yapılan basın açıklamasında, Platformun saha izlenimleri paylaşılmıştır.
◦ Kriz Değerlendirmesi: Suriyelilerin hem felaket yaşadığı hem de ırkçı saldırılara ve ayrımcılığa maruz kaldığı belirtilmiştir. Enkaz altında kalan bir sığınmacının "Arapça konuştuğumuzu duyarlarsa bizi çıkarmazlar diye ses veremedik" ifadesi, ayrımcılık gerçeğinin trajik bir biçimde somutlaşması olarak değerlendirilmiştir.
◦ Hukuki Talep: Suriyelilere şiddet uygulayanlara karşı hukuk süreçlerinin işletilmesi ve depremden etkilenen Suriyelilere yönelik seyahat kısıtlamalarının kaldırılması istenmiştir.
• Irkçı Söylem ve Propaganda Değerlendirmesi (2025): Yerel seçimler sonrası bazı belediye başkanlarının Arapça tabelaları kaldırması ve "tek yön otobüs bileti" gibi ırkçı söylemleri Prof. Dr. Bekir Berat Özipek tarafından detaylıca değerlendirilmiştir. Bu tür söylemlerin, 1930'ların Avrupa'sındaki Nazi dönemi paylaşımlarına benzer şekilde mesajlar verdiği ve bunun sadece bir nezaketsizlik değil, göç yönetiminde yanlış politika belirlemesine neden olabilecek bir yönlendirme işlevi taşıdığı belirtilmiştir.
• Nefret Suçları Davalarının Değerlendirilmesi: İzmir Güzelbahçe Katliamı davasında sanığa 3 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilmesine rağmen, Platform, mahkemenin cinayetin nefret saikiyle işlendiği tespitini karara yansıtmaması nedeniyle adaletin eksik kaldığını değerlendirmiştir. Platform, bu durumun nefret suçları konusunda diğer davalara da emsal teşkil edebileceği için karara itiraz edileceğini duyurmuştur.